Tấm bia này cho biết Thonis (theo tiếng Ai Cập) và Heracleion (theo tiếng Hy Lạp) là cùng một thành phố. (Ảnh: Christoph Gerigk/Franck Goddio/Quỹ Hilti)
Các tác giả cổ đại như nhà sử học Hy Lạp Herodotus từ thế kỷ thứ 5 trước Công nguyên đã viết về Heracleion, một thành phố đền thờ vĩ đại để tôn vinh Amun, vị thần mặt trời và không khí của Ai Cập. Thành phố Thonis-Heracleion, đã trở thành huyền thoại trong lĩnh vực khảo cổ học, được phát hiện vào năm 2001 bởi Franck Goddio và Viện Khảo cổ học dưới nước Châu Âu.
Đây là thành phố nơi Paris và Helen ẩn náu trước Chiến tranh thành Troy và là thành phố nơi mà vị anh hùng Hercules đã từng trú ngụ.
Bốn trăm năm sau, Strabo, nhà địa lý và sử gia Hy Lạp, đã viết rằng Heracleion nằm ở phía đông Canopus gần cửa sông Nile. Một số nhà sử học cũng tin rằng Cleopatra III đã được chôn cất ở đây theo nghi thức Pharaoh trong một ngôi đền ở thành phố này.
Heracleion được xây dựng vào khoảng thế kỷ thứ 8 trước Công nguyên trên nền đất cát và đất sét đã bị thấm nước và đông cứng khi thành phố hoạt động. Theo Ancient Origins, với sự nâng lên và hạ xuống của mực nước biển và những trận động đất xảy ra thường xuyên trong khu vực, Heracleion cuối cùng đã trượt xuống dưới mặt nước, nơi nó nằm dưới mặt nước biển ở độ sâu khoảng 457m (1500 feet).
Trong khi Goddio đã biết về huyền thoại của thành phố dưới nước, ông không chắc rằng nó thực sự tồn tại cho đến khi ông tìm kiếm các tàu chiến của Napoleon từ Trận chiến sông Nile năm 1798 và tìm thấy những phần còn lại của thành phố, theo Franck Goddio.
Càng di chuyển xa xung quanh khu vực, ông càng tìm thấy nhiều đồ tạo tác và bằng chứng về cấu trúc khiến khám phá của ông được cho là quan trọng như việc mở cửa lăng mộ của Vua Tut vào năm 1922.
Mặc dù không giàu có hay sang trọng như các kho báu trong lăng mộ của Tut, nhưng những gì được tìm thấy ở Heracleion được bảo quản tốt đến mức chúng mang lại cái nhìn toàn cảnh về cuộc sống của người Hy Lạp và Ai Cập trong thời gian Heracleion là một cảng lớn nhộn nhịp ở Ai Cập.
Một số hiện vật đáng kinh ngạc được mang lên từ biển bao gồm một bức tượng đá granite đỏ cao 4,88m (16 foot) mà một số người tin rằng có thể là tượng của Pharaoh Ai Cập Ptolemy II cũng như hai bức tượng đá granite đỏ cao 4,88m (16 foot) khác của thần Isis, một nữ thần Ai Cập nổi bật mà Cleopatra đã xác định và thần Hapi của Ai Cập. Hàng trăm bùa hộ mệnh, tượng thần nhỏ và quan tài của xác ướp động vật đã được hiến tế cho thần Amun đã được mang lên và bảo quản.
Theo Archaeology World, Goddio cũng tìm thấy bảy trăm mỏ neo xếp thành hàng như thể trong một bãi đậu xe, và sáu mươi bốn con tàu đắm cổ nằm dưới đáy biển gần nơi từng là bến cảng ở Biển Địa Trung Hải. Trong số những con tàu bị đắm có hàng đống vàng, đồ trang sức bằng vàng, tiền vàng, các đồ vật bằng đồng và chì, các đồ vật bằng gốm, và các tấm bia được bảo quản hoàn hảo, các cây cột của người Ai Cập có khắc chữ tượng hình.
Một tấm bia đặc biệt ghi lại những con tàu đã cập cảng và các khoản thuế và nghĩa vụ mà họ phải trả và nợ. Các kênh đào được xây dựng đi vào thành phố, khiến nó gần giống như Venice, và các khu dân cư được xây dựng trên những khu vực cách xa trung tâm thị trấn như thể chúng ở ngoại ô.
Đáng ngạc nhiên, nhiều đồ vật được tìm thấy có nguồn gốc từ Hy Lạp với tên Ai Cập và ngược lại, cho thấy hai đất nước đã từng có giao thương với nhau chặt chẽ như thế nào. Thậm chí, một bí ẩn lâu đời liên quan đến thành phố Thonis và Heracleion đã được giải đáp khi Goddio nhận ra từ các chữ tượng hình rằng Thonis là tên Ai Cập và Heracleion là tên Hy Lạp cho cùng một thành phố.
Thành phố cổ là một trong những cảng quan trọng nhất ở Ai Cập cho đến khi Alexander Đại đế chinh phục Ai Cập năm 332 trước Công nguyên và tiếp tục tìm thấy thành phố Alexandria cách đó khoảng hai mươi dặm, mà đã trở thành thành phố lớn nhất và thịnh vượng nhất vào thời điểm đó.
Với thư viện nổi tiếng là một trong bảy kỳ quan thế giới, nó được coi là một trung tâm văn học quan trọng thu hút các học giả như Archimedes, Euclid và Hero, theo Bách khoa lịch sử cổ đại. Khi thành phố Alexandria ngày càng phát triển về quyền lực và địa vị, Heracleion suy yếu dần và gần như trở thành thành phố phụ cận của Alexandria.
Hầu hết các hiện vật của Thonis-Heracleion đều ở trong tình trạng tốt như vậy vì trong hơn hai nghìn năm, phù sa dưới đáy biển đã bảo vệ chúng khỏi bị hư hỏng. Goddio và nhóm của ông mới chỉ khám phá được 5% diện tích của thành phố mà ông tuyên bố có kích thước gấp 3 lần Pompeii và dự đoán rằng những khám phá thú vị sẽ được thực hiện trong nhiều năm tới.
Thevintagenews (theo :NTD)