Đó là những hạt vật chất với đủ màu sắc, long lanh như ngọc, rắn như kim cương, đập không vỡ, lửa thiêu không cháy, được tìm thấy trong tro cốt tàn của những nhà tu hành chân chính.
Cho đến nay, khi nền khoa học kỹ thuật của nhân loại đã phát triển ở trình độ cao, chúng vẫn tồn tại như một bí ẩn chưa từng được khám phá.
Xá lợi (còn gọi là xá lị) là từ ngữ phiên âm tiếng Phạn: “sarira – nghĩa đen là những hạt cứng”. Theo ghi chép trong lịch sử Phật giáo, khi Phật tổ Thích Ca Mâu Ni viên tịch, các tín đồ đã đem xác của ngài hỏa táng. Sau khi lửa tàn, họ phát hiện thấy trong phần tro còn lại có lẫn rất nhiều tinh thể trong suốt, hình dạng và kích thước khác nhau, cứng như thép, lóng lánh và tỏa ra những tia sáng muôn màu, giống như những viên ngọc quý. Họ đếm được cả thảy 84.000 viên, đựng đầy trong 8 hộc và 4 đấu. Nó được đặt tên là xá lợi, được coi là một bảo vật đặc biệt quý hiếm của Phật giáo.
Tháng 12/1990, vị cao tăng Hoằng Huyền Pháp sư ở Singapore viên tịch, sau khi thi thể được hỏa thiêu, người ta phát hiện thấy trong phần tro của ngài có 480 hạt cứng, hạt to cỡ như hạt đỗ tương, hạt nhỏ cỡ bằng hạt gạo, trông gần như trong suốt và tỏa sáng lấp lánh như những hạt kim cương. Sau khi phân tích, các nhà nghiên cứu đã xác định rằng, đó chính là thứ gọi là xá lợi.
Viên xá lợi có thể to như quả trứng vịt, đó là trường hợp của Pháp sư Khoan Năng, vị chủ trì Tây Sơn Tẩy Thạch Am ở huyện Quế Bình, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc. Ngày 27/9/1989, ngài viên tịch thọ 93 tuổi. Sau khi hỏa thiêu người ta tìm thấy trong tro hài cốt 3 viên xá lợi màu xanh lục, trong suốt, đường kính mỗi viên lên tới 3-4cm, tựa như những viên ngọc lục bảo.
Lại có một số trường hợp, xá lợi chính là một bộ phận nào đó của cơ thể không bị thiêu cháy. Tháng 6/1994, Pháp sư Viên Chiếu 93 tuổi, chủ trì chùa Pháp Hoa, ở núi Quan Âm, tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc, trong một buổi giảng kinh tối đã nói với các đệ tử là: “Ta sẽ để lại trái tim cho chúng sinh. Sau đó vị sư này ngồi kiết già và siêu nhiên viên tịch“.
Theo đúng pháp quy của nhà chùa, các đệ tử đặt thi thể bà lên một phiến đá xanh, xếp củi chung quanh và tiến hành hỏa hóa. Lửa cháy sáng rực suốt một ngày một đêm. Trong đống tro nguội, các đệ tử thu được 100 viên xá lợi to nhỏ khác nhau.
Có viên thì hình tròn (xá lợi tử), có viên lại nở xòe ra như những bông hoa (xá lợi hoa). Những bông xá lợi hoa trông rất đẹp, lóng lánh như những bông hoa tuyết, chung quanh còn được giát bằng những hạt xá lợi nhỏ cỡ hạt gạo, sắc đỏ, vàng, lam, nâu… hết sức kỳ diệu.
Nhưng điều kỳ diệu hơn cả là trái tim của bà không hề bị thiêu cháy. Sau khi ngọn lửa tắt trái tim vẫn còn mềm, nóng, rồi mới nguội dần và cứng lại, biến thành một viên xá lợi lớn, màu nâu thẫm.
Khoảng 100 đệ tử có mặt trong lễ hỏa táng đã tận mắt chứng kiến hiện tượng lạ lùng đó. Theo kể lại, Pháp sư Viên Chiếu là người từ bi, tính tình điềm đạm và ôn hòa, thường ngày bà chỉ ăn rất ít.
Chỉ có người tu luyện chân chính, khi chết hỏa thiêu mới sinh ra xá lợi ( Nguồn: Nghệ Thuật Chân Thiện Nhẫn)
Ở Việt Nam, sử sách chính thống cũng ghi nhận nhiều trường hợp xuất hiện hạt xá lợi khi hỏa thiêu các tăng nhân. Đại Việt Sử ký toàn thư, kỷ Lý Thái Tông cho biết: Tháng 4/1034 triều vua Lý Thái Tông có 2 nhà sư là Nghiêm Bảo Tính và Phạm Minh Tâm viên tịch. Khi hỏa thiêu xác thân 2 vị này thấy trong đám tro cốt có những hạt xá lợi. Nhà vua xuống chiếu đem những hạt này vào thờ ở chùa Trường Thánh.
Trong kỷ Trần Anh Tông cũng có chép khi Trần Nhân Tông tịch, đệ tử là Pháp Loa hỏa thiêu xác thân của ông có thu được 3.000 hạt xá lợi. Pháp Loa mang xá lợi về chùa Từ Phúc ở kinh sư. Vua Trần Anh Tông có ý nghi ngờ thì chợt Thái tử Mạnh thấy mấy hạt không biết tại sao lại xuất hiện trước mặt mình, bèn đưa cho mọi người xem.
Khi kiểm lại các hạt trong hộp thì thấy quả có thiếu đúng mấy hạt ấy. Nhà vua thấy thế xúc động đến phát khóc. Từ đó mới bỏ ý nghi ngờ. Cũng là câu chuyện này nhưng trong Nam ông mộng lục, Hồ Nguyên Trừng chép rằng có mấy hạt xá lợi bay vào tay áo Thái tử Mạnh.
Tượng Phật khổng lồ ở Đại Nhĩ Sơn Hong Kong
Vài chục năm trở lại đây, giới khoa học bắt đầu tìm cách giải thích những hiện tượng huyền bí được nhà Phật nói đến trong kinh điển như họ đã từng nghiên cứu lý giải các hiện tượng trong thiên nhiên, vũ trụ và con người. Thế nhưng, khi bắt tay vào nghiên cứu hiện tượng xá lợi, họ đã gặp phải không ít khó khăn, trở ngại.
Trước đây người ta không tin là có xá lợi Phật tổ. Mãi đến năm 1997, ông W.C Peppé, người Pháp, khi tiến hành khảo cổ tại vùng Piprava, phía Nam Nepal đã tìm thấy những viên xá lợi đựng trong một chiếc hộp bằng đá. Trên hộp có khắc những văn tự Brahmi, và người ta đã đọc được nội dung của nó như sau: “Đây là xá lợi của đức Phật. Phần xá lợi này do bộ tộc Sakya, nước Savatthi phụng thờ” (Theo Phật quang từ điển).
Sự khám phá này đã chứng minh những gì được ghi lại trong Kinh Trường A Hàm và rải rác ở những sách kinh điển của Phật khác về việc phân chia xá lợi đức Phật thành 8 phần cho 8 quốc gia cổ đại khi Phật nhập Niết bàn là có thật. Điều kỳ lạ là trải qua hơn 25 thế kỷ, xá lợi đức Phật vẫn còn nguyên vẹn, lấp lánh màu sắc.
Bác sĩ y khoa Nisha J. Manek là tác giả chính của báo cáo khoa học tại Đại học Arizona vào năm 2012. Tiến sĩ Manek hoàn thành đào tạo chuyên ngành tại Đại học Stanford và là một thời gian dài Mayo Clinic giảng viên trước khi bắt đầu công việc của mình với Viện Tiller cho Psychoenergetic Khoa học. Maneck không phải tín đồ của Phật giáo , giải thích những gì cô cảm thấy sự hiện diện của các xá lợi: “Tôi cảm thấy một bức xạ hữu hình của năng lượng tinh tế chảy từ di tích trung tâm tim của tôi. Nó là rất riêng tư và cá nhân, và chưa chuyển tải một ý nghĩa to lớn hoặc thống nhất với tất cả mọi người và tất cả mọi thứ“.
Ngọc xá lợi lấp lánh ánh sáng, trường tồn bất biến cùng thời gian
Về sự hình thành của những viên xá lợi, cho đến nay vẫn tồn tại nhiều cách giải thích khác nhau.
Các nhà xã hội học cho rằng, do thói quen ăn chay, thường xuyên sử dụng một khối lượng lớn chất xơ và chất khoáng, rất dễ tạo ra các muối phosphate và carbonate, những tinh thể muối đó tích lũy dần trong các bộ phận của cơ thể và cuối cùng biến thành xá lợi.
Tuy nhiên, giả thuyết này không đủ sức thuyết phục. Bởi lẽ số người ăn chay trên thế giới có tới hàng trăm vạn, nhưng tại sao không phải ai khi bị hỏa táng cũng sinh xá lợi. Số người theo đạo Phật cũng nhiều vô kể, thế nhưng tại sao trong cơ thể của những tín đồ bình thường lại không có xá lợi?
Một số khác cho rằng, có thể xá lợi là một loại hiện tượng có tính bệnh lý, tương tự như bệnh sỏi thận, sỏi bàng quang, sỏi mật… giả thuyết này cũng khó đứng vững. Bởi vì, sau khi đưa xác đi thiêu, trong phần tro của những người mắc các chứng bệnh kể trên, không hề phát hiện thấy có xá lợi. Mặt khác, những cao tăng có xá lợi thường là những người lúc sinh thời thân thể rất khỏe mạnh và tuổi thọ cũng rất cao.
Thêm nữa, cho dù là sỏi phosphate hay carbonate, chúng không thể cứng như xá lợi, vốn có độ cứng không thua gì kim cương!
Tuy nhiên, cuối cùng thì xá lợi đã được hình thành như thế nào? Thành phần của nó ra sao? Chẳng phải kim loại, chẳng phải phi kim, cũng chẳng phải kim cương, lục bảo, chỉ là tro cốt còn lại của người tu hành sau khi hỏa táng, đốt cũng không cháy, sáng lấp lánh, thách thức với thời gian, hàng nghìn năm không hề hư hỏng…? Hàng loạt câu hỏi như vậy cho đến nay vẫn là những câu đố chưa có lời giải đáp!
Hồng Khang tổng hợp
Theo Tinhhoa