Người xưa tin rằng hôn sự đời người là có an bài, cũng gọi là Trời định hay Tiền định. Niềm tin này không phải là sản phẩm của trí tưởng tượng mơ hồ mà do đúc kết qua hàng nghìn năm kiểm nghiệm, thực ra đó cũng là một bộ phận của văn hóa truyền thống.
Tại huyện Hoằng Nông thời Đường có một viên quan họ Lý, ông có một người con gái đã đến tuổi lấy chồng, muốn gả cho Lư Sinh. Lư Sinh có dung mạo uy nghiêm, râu để dài, phong lưu phóng khoáng. Cả gia đình Lý thị đều nói: “Thật đúng là một chàng rể tốt”.
Bà đồng hỏi: “Lư lang có phải là người có bộ râu dài?”
Lý phu nhân nói: “Chính xác, đúng là cậu ta!”. Bà đồng nói: “Nếu là người này, có lẽ không phải là con rể của phu nhân. Con rể của phu nhân có dung mạo không giống như vậy”.
Lý phu nhân hỏi: “Vậy dung mạo con rể tôi như thế nào?”
Bà đồng đáp: “Đó là một người có khuôn mặt trắng trẻo, trên mặt không có chút râu nào”.
Lý phu nhân cảm thấy mười phần kinh ngạc nói: “Theo lời bà nói, thế thì con gái tôi hôm nay không gả đi được rồi!”
Bà đồng nói: “Sao lại không gả đi được? Đêm nay chắc chắn là được gả đi!”
Lý phu nhân nói: “Bà ăn nói thật hàm hồ, nếu như hôm nay được gả đi, lẽ nào không phải là Lư lang?”
Bà đồng nói: “Ngay cả tôi cũng không biết là vì sao nữa kìa”.
Lời nói vừa dứt, thì nghe thấy bên ngoài trống nhạc vang trời, Lư Sinh đã mang sính lễ tới, đang qùy bái ở ngoài sảnh đường. Lý phu nhân kéo tay bà đồng đi ra khe cửa phía sau sảnh đường, chỉ vào Lư Sinh mà nói: “Bà xem sính lễ kìa, đêm nay chúng sẽ thành hôn, làm sao mà nó không phải là con rể của tôi chứ? Thật nực cười! Thật quá nực cười!”
Đám người hầu kẻ hạ nhìn thấy Lý phu nhân cười nhạo bà đồng cốt, cũng hùa theo mà nói:“Lão bà bà này quen nói khoác rồi, lần này không chuẩn rồi bà ơi!”. Bà đồng chỉ lặng thinh, một câu cũng không nói.
Chẳng mấy chốc, bạn bè thân hữu đều đã tới đầy đủ để tham dự lễ thành hôn của hai người. Lư Sinh cùng hai người tùy tùng, sau khi hành lễ tại sảnh đường xong, liền đi vào phòng tân nương. Lư Sinh tiến tới gần Lý tiểu thư rồi hạ tấm vải che đầu của nàng xuống, bỗng anh ta giật mình thất kinh, toàn thân ớn lạnh, kêu lên “Trời ơi!” rồi chạy thục mạng ra ngoài.
Bạn bè thân hữu hỏi anh ta điều gì anh ta cũng không nói, chạy thẳng ra khỏi cửa, lên ngựa, quất hai roi phi như bay đi mất. Trong số những người bạn có vài người cố gắng đuổi theo anh ta để hỏi rõ sự tình, Lư Sinh chẳng nói rõ duyên cớ, chỉ xua tay nói: “Không thành được! Không thành được đâu!”. Không có cách nào khác, mấy người bạn đành quay về kể lại sự tình cho mọi người nghe.
Lý quan huyện sau khi nghe tin, tức đến nỗi phồng má trợn mắt, hét lên: “Sự tình sao lại thành ra thế này! Sao lại thành ra thế này hả? Con gái ta xinh đẹp như hoa, tại sao lại có thể như thế chứ? Quyết phải gọi mọi người tới xem cho minh bạch!”. Bèn mời bằng hữu thân thích vào phòng trong, gọi con gái ra bái kiến.
Lý quan huyện chỉ vào con gái nói: “Mọi người xem xem, tiểu nữ nhà ta có xứng với Lư lang không, con gái ta có phải xấu xí gì đâu đúng không? Hôm nay Lư lang vừa gặp đã chạy mất, nếu như không cho mọi người chứng kiến, mọi người có khi sẽ nghĩ rằng con ta là quái vật mất!”. Mọi người ngầng đầu lên xem, con gái Lý quan huyện quả nhiên có phong thái yểu điệu thướt tha, tuyệt sắc vô song.
Bạn bè thân hữu bàn tán xôn xao: “Đúng là Lư lang vô phúc”, “Lư Lang không có duyên phận”, “Ban ngày mà mắc sai lầm, gặp phải thần sát” v.v… bàn tán không ngừng. Lý quan huyện tức giận đùng đùng nói rằng: “Nghĩ tới Lư lang bây giờ cũng không giải quyết được gì nữa rồi, trong các vị quan khách ở đây có ai tình nguyện làm rể nhà ta, đêm nay có thể thành hôn luôn, thân bằng cố hữu tại đây có thể làm chứng, đều là người mai mối”.
Lời vừa dứt, có một người trong đám quan khách bước ra, tiến tới trước, thong thả điềm tĩnh nói: “Tiểu tử bất tài, xin nguyện được làm rể”. Mọi người nhìn kỹ, chàng trai này họ Trịnh, đã từng được phong làm quan, mặt trắng như phủ phấn, môi đỏ, trên cằm không có một sợi râu nào, nhìn rất anh tuấn. Mọi người vỗ tay đồng thanh nói: “Nếu là tiểu lang tử này, thì mới thật là Tài Lang, hai người tuổi tác diện mạo tương đồng, môn đăng hộ đối”. Lúc đó liền cử hai vị cao tuổi ra làm mai mối, chọn một người thiếu niên làm phù rể, mời tiểu thư ra làm lễ giao bái, đưa vào động phòng.
Bởi vì bà đồng sớm đã có dự ngôn trước, lúc này cả nhà Lý phu nhân đều đã tin cả, không còn dám cười nhạo bà nữa.
Sau khi thành hôn, Trịnh Sinh gặp Lư Sinh, hai người họ vốn có quan hệ rất tốt, Trịnh Sinh mới hỏi: “Đêm hôm ấy tại sao lại như thế?”
Lư Sinh nói: “Tiểu đệ vén tấm vải che đầu ra, nhìn thấy cô gái ấy có hai mắt đỏ ngầu, to như đọi đèn, răng mọc dài, lòi ra hai bên miệng, đâu có phải hình người đâu. Giống hệt như bức hình quỷ dạ xoa trên vách đá vậy! Đệ sợ đến vỡ cả mật, không chạy thì còn làm gì được nữa đây?”
Trịnh Sinh cười nói: “Nàng ấy đã được gả cho ta rồi”.
Lư Sinh ngạc nhiên hỏi: “Huynh không sợ sao?”
Trịnh Sinh trả lời: “Mời đệ đến nhà chúng ta chơi, ta sẽ mời thê tử ra gặp mặt đệ”
Lư Sinh liền theo Trịnh Sinh trở về nhà anh ta, Trịnh phu nhân ra bái chào, khuôn mặt xinh đẹp tự nhiên, tuyệt không phải diện mạo mà hôm trước Lư Sinh nhìn thấy trong phòng, chàng ta tiếc nuối mãi không thôi.
Sau đó được nghe kể về dự ngôn của bà đồng cốt, Lư sinh đã hiểu được nhân duyên quả thực đều đã có định số, liền thở dài. Thật đúng là:
“Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ, vô duyên đối diện bất tương phùng”.
Theo Đại Kỷ Nguyên
>> Bí ẩn sợi chỉ hồng xe duyên trong văn hóa truyền thống