Một người đến 50 tuổi, sự thay đổi rõ ràng nhất là đãng trí, khi nghĩ đến một người hay một vật nhưng không thể nói ra tên của người hay vật đó. Họ còn hay nay nhớ mai quên, vừa làm xong một việc gì, ngoảnh đi ngoảnh lại là quên luôn. Đứng trước hiện tượng lão hóa như ậy, đa số người chỉ thấy rằng không còn cách nào khác, than thở rằng tuổi già là không chừa một ai. Nhưng trong một lần ngoài ý muốn, nhà thần kinh học Sara Lazar đã phát hiện cách làm trẻ hóa cho não bộ.
Nhà thần kinh học – Tiến sĩ Sara Lazar
Là một nhà thần kinh học, trợ lý giáo sư của Trường Y Harvard, Sara Lazar vì bị thương trong một buổi tham gia tập chạy marathon, nhà vật lý trị liệu nói với cô ấy rằng cô cần trị liệu kéo dài, vậy nên Lazar đã tham gia một khóa yoga. Mặc dù giáo viên yoga nói rằng tập yoga có thể khiến cho cô ấy trở nên cảm thông hơn, suy nghĩ rộng hơn và có nhiều lợi ích khác nữa nhưng Lazar không mấy bận tâm. Cô lúc đó chỉ muốn tập luyện để có thể sớm hồi phục, tiếp tục chạy bộ.
Tuy nhiên, sau một vài tuần học yoga, Lazar phát hiện tâm tính của mình trở nên bình tĩnh hơn, có thể đối diện với các khó khăn trong cuộc sống. Cô cảm thấy rằng mình đồng cảm hơn, lại có thể mở lòng hơn, biết đặt mình vào suy nghĩ của người khác.
Vì vậy, cô bắt đầu xem xét các tài liệu khoa học về thiền định (yoga cũng là một trong số đó). Cô phát hiện rằng, càng ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy thiền định có thể làm giảm căng thẳng, trầm cảm, lo lắng, giảm đau, mất ngủ và cải thiện chất lượng cuộc sống. Do đó cô tiến hành nghiên cứu về khoa học thần kinh trong thiền định.
Hành vi của con người có thể định hình và điều chỉnh các kết nối thần kinh, thay đổi kết cấu của đại não. Loại hiện tượng này thường đường gọi là “Khả biến thần kinh” (neuroplasticity). Tương tự, thiền định cũng có thể sản sinh ảnh hưởng tới kết cấu của đại não. Lazar, bằng phương pháp quét não đã phát hiện rằng thiền định có thể làm cho chất xám trong não người tăng lên.
Ttong não có chất xám và chất trắng, chất trắng chịu trách nhiệm truyền thông tin và chất xám phụ trách việc suy nghĩ. Lazar chỉ ra rằng, khu vực não bộ có nhiều chất xám thì nghĩa là chức năng tương ứng của khu vực đó mạnh hơn.
Nghiên cứu của Lazar cho thấy, người thiền định thời gian lâu khi đến 50 tuổi, chất xám trong vỏ não trước (frontal cortex) cũng tương đương với người 25 tuổi. Chất xám của thùy não phụ trách trí thông minh của con người, con người trong quá trình lão hóa, khối lượng chất xám sẽ giảm dần, gây suy giảm trí lực và năng lực nhận biết. Nhưng thiền định có thể làm chậm quá trình này, giúp não bộ duy trì trạng thái khỏe mạnh.
Lazar cũng đã làm hai thí nghiệm sau:
Trong lần thí nghiệm đầu tiên, cô so sánh giữa người có từ 7 đến 9 năm thực hành thiền định với người chưa từng thiền định. Kết quả cho thấy rằng người đã từng thiền định thì chất xám ở một số nơi trong não tăng lên, bao gồm thính giác, cảm giác, tình cảm.
Để chứng minh thêm, Lazar tiến hành thí thí nghiệm thứ hai, tìm hai người chưa từng thiền định tiếp nhận thử nghiệm, tiến hành quá trình thiền định trong 8 tuần. Kết quả là gì? Thậm chí sau tám tuần, thiền định có thể làm cho não trở nên trẻ hơn và chất xám ở một số vùng trong não trở nên dày hơn, chẳng hạn như hồi hải mã trái (nắm giữ khả năng học tập, ghi nhớ và điều tiết cảm xúc), giao giới vòm não (liên quan đến sự đồng cảm và khả năng tiếp nhận ý kiến) và vùng pons (nơi sản sinh điều tiết các chất dẫn truyền thần kinh).
TS. Sara Lazar thuyết trình về “Tĩnh tâm tái cấu trúc não bộ như thế nào”
Ngoài ra, còn có thể nhận thấy hạch hạnh nhân (amygdala) trong đại não thu nhỏ lại. Amygdala có liên quan đến sự sợ hãi, lo lắng. Amygala của người tiếp nhận thực nghiệm thu nhỏ lại minh chứng rằng mức độ căng thẳng đã được giảm đi.
Vậy nên một ngày nên ngồi thiền định trong bao lâu? Lazar cho biết, thời gian cô ngồi thiền mỗi ngày rất linh hoạt, có ngày 40 phút, có ngày chỉ vài phút, có khi mấy ngày cô không ngồi thiền được. Nhưng cô nói rằng, nếu như mỗi ngày ngồi thiền dù chỉ một chút cũng đều rất tốt. Các nghiên cứu khác cũng cho rằng ngồi thiền 15 phút cũng đều đem lại lợi ích rất tốt cho não.
Những người ngồi thiền thường thấy rằng khả năng suy nghĩ của mình trở nên rõ ràng, nhanh nhẹn và linh hoạt hơn. Điều đó cho thấy tuổi tác của não còn trẻ hơn tuổi thật sự của bạn.
Theo Mạc Lâm
Đăng ngày: 10/6/2019
Dịch từ: http://www.xinsheng.net/xs/articles/gb/2019/6/10/55385.html