Chu Hi, là một học giả Trung Quốc vào thế kỷ 12, là người giảng dạy và truyền bá các học thuyết của Khổng Tử. Ông có ảnh hưởng rất  nhiều đến các thế hệ người Trung Quốc. Chu Hi đã từng nói rằng: “Cái tinh hoa của một ngày nằm ở buổi sáng, của một năm nằm ở mùa xuân và của một đời người nằm ở sự siêng năng.”

silhouette-251693_640(Ảnh pixabay.com)

Triết lý này đã ăn sâu trong tâm khảm các thế hệ người Trung Quốc Trải qua thời đại của Chu Hi, đức tính thức dậy sớm và tận dụng thời gian buổi sáng vẫn được kế thừa bởi những người đức độ và tài năng.

Tướng quân Tăng Quốc Phiên là vị danh tướng nổi tiếng vào thế kỉ 19,  được người đời ngợi ca trong việc chỉ đạo quân đội triều đình Mãn Thanh dẹp loạn sự nổi dậy của phiến quân Thái Bình Thiên Quốc – đây là cuộc nổi loạn đã cướp đi mạng sống của 10 triệu người. Vị tướng tài năng này thường thức dậy vào lúc 4h sáng hằng ngày. Trong một bức thư gửi cho gia đình của mình, ông đã viết rằng:

“Trải qua hai thế kỉ trước, những vị tổ tiên đức hạnh của chúng ta thường có thói quen thức dậy sớm. Cho dù vào mùa đông lạnh, ông cố nội của cha vẫn thức dậy trước khi bình minh ló dạng một giờ và ông nội của các con thường thức giấc khi mặt trời lên.

“Hãy dậy sớm, thức giấc vào lúc rạng đông. Và khi các con thức giấc thì hãy đừng trở lại giường nữa.” Tăng Quốc Phiên đã nói với các con mình như thế.

Vị tướng quân tin rằng thói quen thức dậy sớm của gia đình mình không chỉ thể hiện sự siêng năng mà còn là nền tảng thành công kéo dài qua các thời đại. Thói quen cẩu thả xuất hiện ở một thế hệ của một gia đình có thể hình thành nên một cái dốc trơn trượt và đe dọa những thế hệ trẻ về sau.

“Khi một thế hệ rơi vào sự lười biếng, thế hệ thứ hai sẽ rơi vào tình cảnh vô đạo đức.” – Ông cảnh báo.

Những tấm gương dậy sớm

(Ảnh pixabay.com)

Vào triều đại nhà Mãn Thanh có ba vị hoàng đế vĩ đại và anh minh, là những vị vua kế tiếp nhau trị vì đất nước trong 140 năm vào thế kỉ 17 và 18, thường thức dậy lúc 5h sáng và ngự triều vào lúc 9h. Thói quen dậy sớm này của họ đã  đóng góp cho văn hóa và đế chế Trung Hoa, và vẫn được kéo dài cho đến ngày nay.

Lý Hồng Chương là một chính khách nổi tiếng, ông phục vụ trong quân đội của Tăng Quốc Phiên khi còn trẻ và đã kế thừa những điều giảng dạy từ vị tướng của mình. Ông không thức dậy vào lúc 4h nhưng thường thức dậy vào lúc 6h sáng để viết hàng trăm ký tự thư pháp như một phần công việc hằng ngày.

Ông nói rằng: “Không khí buổi sáng là trong lành nhất”. “Không khí thường trở nên ngột ngạt ở trong phòng ngủ vào buổi tối. Khi hít thở không khí trong lành, người ta sẽ cảm thấy tươi mới và đủ mạnh mẽ để chống lại bất cứ căn bệnh nào.”

Vào thời đại của Lý Hồng Chương và Tăng Quốc Phiên, các vị hoàng đế Mãn Thanh thường dậy muộn và vì thế, họ thường xử lý công việc triều chính một cách miễn cưỡng. Phong thái suy đồi của họ đã dẫn đến việc đánh mất quyền lực chính trị của đất nước rơi vào tay của người khác. Triều đình nhà Thanh đã trải qua thảm họa này đến thảm họa khác trong thế kỉ 19 và đầu thế kỉ 20. Mặc dù các nhà cải cách và các vị tướng trung thành đã dùng mọi nỗ lực tốt nhất để cải cách triều đình nhưng nhà Thanh vẫn đi đến sụp đổ vào năm 1911 dưới sức nặng của tình trạng tham quan ô lại và chính trị – xã hội mục nát.

Giữa tình cảnh tham quan ô lại và sự băng hoại của triều đình nhà Thanh, Lý Hồng Chương đã đứng lên để lãnh đạo nhà Thanh, ông được xem là một ví dụ hiếm hoi của những quan chức có thẩm quyền muốn cải tổ đất nước vào lúc bấy giờ. Tuy ông không thuộc về dân tộc Mãn Châu mà là một người Hán, triều đình vẫn cho phép Lý Hồng Chương nắm quyền lực.

Với quyền lực của mình, Lý Hồng Chương đã cải tổ  Trung Quốc ở các lĩnh vực công nghiệp hiện đại, kinh doanh và quân sự. Ông cũng gầy dựng nên một thế hệ quan chức đầy hoài bão và tài năng từ quê nhà của mình là An Huy.

Thức dậy sớm có nghĩa là tiến về trước

Lucius Annaeus Seneca, một nhà triết học người Roman Stoic, đã nói rằng: “Cuộc sống mà chúng ta nhận được thực ra không ngắn, nhưng chúng ta lại làm nó ngắn đi, chúng ta cũng không hề thiếu nó mà chúng ta lại đang lãng phí nó.”

Kim Woo-choong, nhà sáng lập và là người đứng đầu của tập đoàn Daewoo đã chia sẻ: “Chúng ta có 24 giờ đồng hồ mỗi ngày. Mọi người đều bình đẳng ở khía cạnh này. Nhưng cách chúng ta điều khiển thời gian sẽ khiến chúng ta khác nhau…

Tục ngữ dân gian và châm ngôn Trung Hoa có câu: “Người đến đầu tiên sẽ trở thành người chỉ huy, người đến sau sẽ bị chỉ huy. Bạn không thể khẳng định việc mình đến trước vì nhân chứng là người đến trước bạn.”

Một thành ngữ khác, cũng tương tự như câu thành ngữ tiếng Anh, “làm ngay cho khỏi rách việc” (a stitch in time save nine), là “Dậy sớm thì không lo vội vàng, dậy muộn thì phải đấu tranh với số phận.”(Get up early and be in no hurry; get up late and struggle with fate.)

Nguồn: Songdep

Các bài khác: