Phật độ ta chăng? Độ nàng chăng?

Xưa có vị Lạt Ma, vì sợ ái tình làm vấy bẩn thiền môn mà thấy lòng hổ thẹn: “Thế gian sao vẹn đôi đường nhỉ, chẳng phụ Như Lai chẳng phụ nàng?”. Nay lại có hoà thượng, vì quyến luyến giai nhân mà than phiền trách cứ: “Phật đã độ ta, cớ sao không thể độ nàng?”.

Cà sa chưa khoác buồn nhiều chuyện, khoác áo cà sa chuyện càng nhiều

Phương trượng: Ta thấy con miệng tụng Phạn kinh mà thanh âm đảo loạn, tay dùi tay gõ mà tiếng mõ rối như tơ vò. Phải chăng có điều gì khiến tâm con bấn loạn?

Tiểu hoà thượng: Thưa sư phụ, thế gian là chi, sao lại có quá nhiều nuối tiếc?

Phương trượng: Bởi nơi đây là thế giới Ta Bà, Ta Bà là phải luân hồi, mà luân hồi thì sẽ nuối tiếc. Vạn vật vô thường, thoắt đến rồi đi, hư hư ảo ảo, chẳng có thứ gì là bất biến vĩnh hằng, cứ ngỡ đã ở trong tầm tay mà hoá ra lại xa rời vạn trượng. Cho nên, mới khiến con tiếc nuối.

Tiểu hoà thượng: Phải chăng bởi luân hồi đầy rẫy tiếc nuối nên Bồ Đề chẳng muốn nở hoa, bởi vạn vật vô thường nên Bỉ Ngạn tàn theo năm tháng?

Phương trượng: Ài, đệ tử của ta, ta có thể thấy tâm tư của con. Con đã xuất gia rồi, sao lại quá nặng lòng vì ái tình như thế?

Tiểu hoà thượng: Thưa sư phụ, ái tình là gì, hồng nhan là gì, sao lại khiến con đau khổ nhiều đến vậy?

Phương trượng: Đó chẳng qua chỉ là đoá phù dung sớm nở tối tàn, dùng để đánh lừa con mắt thế gian. Bậc chân tu là phải vượt lên khỏi người thường, nhìn thấu tỏ u mê của tình sắc. Không có gì đẹp bằng cái tâm sáng trong thuần khiết, vô si vô niệm, vô dục vô cầu. Đức Phật đã ban nó cho hết thảy chúng sinh, nhưng con người không nhìn thấy, đã đem cái tâm thuần tịnh vùi lấp trong bụi tro, và coi thứ dung nhan phù phiếm như là báu vật.

Tiểu hoà thượng: Làm thế nào để con tìm lại được cái tâm sáng trong thuần khiết, vô dục vô cầu?

Phương trượng: Đó là tu.

Là chân tu, hay giả tu?

Tiểu hoà thượng: Con đã tu, nhưng vì sao không thể dứt trừ vọng niệm, sao cứ mãi vấn vương trong tình ái?

Phương trượng: Đừng hỏi ta ‘vì sao không thể’, mà hãy hỏi chính bản thân con: “Đã thực là chân tu?”.

Tiểu hoà thượng: (lặng thinh, bối rối).

Phương trượng: Quy y cửa Phật không phải là tu, mà chỉ là tỏ lòng hướng Phật. Xuất gia vào chùa không phải là tu, mà chỉ là tìm cho mình một nơi thanh tịnh, xa rời thế gian tục sự. Ăn chay niệm Phật không phải là tu, mà chỉ là trì giới thanh quy. Gõ mõ tụng kinh không phải là tu, mà chỉ là một biện pháp để an định cái tâm, trừ dứt vọng niệm. Khoác áo cà sa cũng không phải là tu, mà chỉ là để phân biệt mình với thế nhân, rằng ta là bậc tu hành, dẫu khuấy nước nghìn sông cũng không để tình sắc làm động tâm người tu Phật.

Tiểu hoà thượng: Vậy thế nào mới là chân tu?

Phương trượng: Là đối diện thế sự đảo điên mà trừ dứt vọng niệm, trong ân oán tình thù mà buông bỏ phàm tâm. Không xuất gia quy y mà vẫn giữ vững cái tâm trong sáng thuần tịnh, thì còn quý hơn vạn lần những kẻ mang danh thầy tu mà lòng còn luyến tiếc chuyện gió trăng. Dẫu tụng niệm kinh thư vạn quyển nhưng tâm phàm không bỏ, thì vẫn chỉ là người thường khoác áo cà sa mà thôi.