Do hệ thống miễn dịch của những người bị suy giảm miễn dịch có khiếm khuyết hoặc không có hiệu quả, nên họ không thể ngăn chặn sự xâm nhập và xâm chiếm của những kẻ xâm nhập từ bên ngoài, bao gồm cả virus SARS-CoV-2, gây ra đại dịch viêm phổi Vũ Hán (COVID-19). Thiền định giúp tăng cường hệ thống miễn dịch của chúng ta.

Suy giảm miễn dịch là một thuật ngữ rộng phản ánh thực tế hệ thống miễn dịch của một người nào đó không đủ mạnh và cân bằng như nó cần phải có.

Một phản ứng miễn dịch hoạt động kém khiến mọi người dễ bị lây nhiễm, nhưng các triệu chứng nghiêm trọng ở một số người thực sự gây ra bởi phản ứng miễn dịch quá mạnh xảy ra trên khắp cơ thể.

Những nguyên nhân gây ra hệ thống miễn dịch suy giảm rất đa dạng, có thể phức tạp và đan xen.

Điều gì gây ra hệ thống miễn dịch bị tổn thương?

Suy giảm miễn dịch nguyên sinh phát sinh khi một người nào đó được sinh ra với một tình trạng ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thống miễn dịch của họ. Những bệnh này rất hiếm và thường được chẩn đoán sớm trong cuộc đời của họ. Chúng bao gồm suy giảm miễn dịch biến đổi thông thường, suy giảm miễn dịch kết hợp nghiêm trọng và suy giảm miễn dịch di truyền liên kết-X.

Suy giảm miễn dịch thứ phát là phổ biến hơn và phát sinh do hậu quả của các yếu tố bên ngoài. Tiếp xúc với độc tố môi trường bao gồm một số loại thuốc trừ sâu, kim loại nặng, hóa dầu và các chất ô nhiễm không khí như khói thuốc lá có thể làm giảm hiệu quả của hệ thống miễn dịch, đặc biệt là ở bề mặt của phổi.

Dinh dưỡng kém và lạm dụng thuốc và rượu cũng có thể làm giảm khả năng miễn dịch, cũng như dược phẩm, tuổi tác và thậm chí là mang thai.

Bệnh tật và chấn thương

Một số bệnh tật và thương tích có thể khiến con người bị suy giảm miễn dịch. Đây cũng được phân loại là suy giảm miễn dịch thứ phát. Điều này bao gồm hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải (AIDS) do hậu quả của nhiễm virus suy giảm miễn dịch ở người nhiễm virus (HIV), bỏng nặng và không có lá lách chức năng. Cơ quan lá lách chức năng này rất quan trọng để lọc máu và điều phối phản ứng miễn dịch.

Ung thư tủy xương và bạch cầu, chẳng hạn như bệnh bạch cầu và ung thư hạch, cũng có thể gây suy giảm miễn dịch.

Hóa trị làm mất khả năng hệ thống miễn dịch
Hóa trị làm mất khả năng hệ thống miễn dịch hơn nữa. (Ảnh: Kristialoudbak/Pixabay)

Tủy xương và bạch cầu thường tham gia tích cực vào hệ thống miễn dịch chống lại nhiễm trùng. Việc điều trị các bệnh ung thư này thường là quét sạch tất cả các tế bào bạch cầu bằng hóa trị. Điều này làm mất khả năng hệ thống miễn dịch hơn nữa.

Thông tin ban đầu về COVID-19 ở một số ít bệnh nhân ung thư ở Trung Quốc cho thấy họ có nguy cơ mắc bệnh coronavirus cao hơn và phát triển bệnh nặng.

Thuốc – dược phẩm

Giống như hóa trị, các loại thuốc khác có thể mang lại trạng thái suy giảm miễn dịch. Những loại thuốc này được gọi là thuốc ức chế miễn dịch.

Những người được ghép tạng là một nhóm cần sử dụng thuốc ức chế miễn dịch. Điều này làm suy giảm hệ thống miễn dịch của họ để nó không thể phản ứng và từ chối cấy ghép.

Những người mắc các bệnh tự miễn dịch, khiến hệ thống miễn dịch tấn công các tế bào và mô của chính cơ thể, cũng sử dụng các loại thuốc này. Từ 2% đến 7% dân số mắc bệnh tự miễn dịch, chẳng hạn như đa xơ cứng, tiểu đường loại I, lupus, viêm khớp dạng thấp và hội chứng Sjögren (một rối loạn của hệ thống miễn dịch được xác định bởi hai triệu chứng phổ biến nhất – khô mắt và khô miệng), một vài bệnh khác.

Còn quá sớm để biết tác động của thuốc ức chế miễn dịch đối với COVID-19, nhưng các bằng chứng đang tiếp tục được kiểm nghiệm tại các khu vực bị ảnh hưởng.

Ví dụ, ở miền Bắc nước Ý, hai người nhận ghép thận đã được điều trị COVID-19. Các bác sĩ của bệnh viện đã nhanh chóng chuyển các loại thuốc ức chế miễn dịch thông thường của họ sang các loại thuốc ức chế miễn dịch đặc biệt được dùng cho sự lây nhiễm này. Một bệnh nhân thì hồi phục, còn người kia thì không.

Steroid là thuốc ức chế miễn dịch được sử dụng phổ biến nhất – 1-2% dân số ở các nước phát triển sử dụng chúng, và tỷ lệ này cao hơn nhiều ở các nước đang phát triển nơi việc tiếp cận với các loại thuốc tinh vi hơn bị hạn chế.

Các thử nghiệm lâm sàng hiện đang được tiến hành để đánh giá liệu steroid có thực sự bảo vệ con người chống lại phản ứng miễn dịch nghiêm trọng liên quan đến bệnh nặng ở COVID-19 hay không.

Nhưng cho đến khi kết quả rõ ràng, không nên sử dụng steroid để điều trị COVID-19.

Tuổi tác

Tuổi tác là yếu tố chính cần xem xét khi nghĩ về hệ thống miễn dịch của chúng ta và khả năng hoạt động tối ưu của nó.

Một đứa trẻ sơ sinh sẽ không có hệ thống miễn dịch trưởng thành để bảo vệ cơ thể của mình chống lại những kẻ xâm lược. Trong bối cảnh này, sữa mẹ sẽ là nguồn kháng thể quý giá giúp chống lại virus.

Kháng thể trong sữa mẹ giúp trẻ sơ sinh chống nhiễm trùng - miễn dịch.
Kháng thể trong sữa mẹ giúp trẻ sơ sinh chống nhiễm trùng – miễn dịch. (Ảnh: Blankita/Pixabay)

Mặt khác, người già cũng được coi là bị suy giảm miễn dịch, vì họ có một hệ thống miễn dịch bị lão hóa, suy yếu, không đủ sức khỏe để bắt đầu và chiến thắng trận chiến. Hậu quả là, người cao tuổi dễ bị nhiễm coronavirus có triệu chứng.

COVID-19 có thể trở nên nghiêm trọng khi người già có các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn làm suy yếu các cơ quan bị căng thẳng do nhiễm coronavirus, chẳng hạn như tim và phổi.

Thai kỳ

Mang thai làm suy yếu hệ thống miễn dịch của phụ nữ.

Thông qua quá trình tiến hóa, chúng ta đã phát triển một trạng thái ức chế miễn dịch cần thiết trong thai kỳ. Điều này là do bên trong cơ thể mẹ mang thai là một sinh vật có các bộ phận xa lạ với người mẹ, được mã hóa bởi DNA từ cả bố và mẹ.

Sự ức chế tự nhiên của hệ thống miễn dịch khi mang thai khiến hệ thống miễn dịch của người mẹ dừng lại để đáp ứng với em bé.

Thông tin ban đầu về mức độ nghiêm trọng của COVID-19 trong thai kỳ là rất đáng khích lệ, mặc dù vẫn còn quá sớm để biết toàn bộ câu chuyện.

Các nghiên cứu đã biết gì cho đến nay?

Có một vài báo cáo ban đầu xuất hiện từ các khu vực bị ảnh hưởng nặng nề về cách COVID-19 tác động khác nhau về sự phổ biến và mức độ nghiêm trọng ở những người bị suy giảm miễn dịch.

Thế giới đã lo lắng nhiều về việc những người bị suy giảm miễn dịch mà nhiễm COVID-19 và cho rằng họ dễ bị bệnh nặng hơn khi bị nhiễm virus, thường gây ra bệnh đường hô hấp, bao gồm cả cảm cúm thông thường.

Tuy nhiên, vì bệnh nặng ở COVID-19 thực sự là kết quả của phản ứng miễn dịch quá mức, những người bị suy giảm miễn dịch dường như không có biểu hiện bệnh nặng hơn so với dân số nói chung.

Mặc dù vậy, rất đáng để khám phá từng trường hợp và xem xét sự hiểu biết của chúng ta khi bằng chứng xuất hiện.

Cho đến nay, tại một bệnh viện trọng điểm ở Bergamo, trong vùng đỏ của ổ dịch COVID-19 của Ý, không có bệnh nhân nào bị suy giảm miễn dịch khi xét nghiệm dương tính với coronavirus phát triển thành một bệnh nặng.

Trong khi đó, một phụ nữ 47 tuổi đến từ Vũ Hán, người đang dùng steroid để ức chế bệnh lupus tự miễn dịch, mắc phải coronavirus và đã không bị ngã bệnh. Nhưng hệ thống miễn dịch bị tổn thương của cô không thể diệt virus một cách hiệu quả và cô đã lây truyền sang cha và chị gái trước khi xét nghiệm dương tính.

Mặc dù điều này mang lại hy vọng rằng những người bị suy giảm miễn dịch có thể không ở trong tình trạng nghiêm trọng như chúng ta dự đoán, họ vẫn có thể bay dưới radar, nhặt virus và lây lan cho người khác trong khi bản thân vẫn không có triệu chứng.

Những người bị suy giảm miễn dịch cũng có thể có nguy cơ bị lạc hướng trong điều trị và sử dụng các loại thuốc chống coronavirus để họ có cuộc sống tương đối bình thường.

Thiền định để tăng cường hệ thống miễn dịch

Một đánh giá đột phá gần đây đã xem xét 20 thử nghiệm kiểm soát ngẫu nhiên kiểm tra tác động của thiền định đối với hệ thống miễn dịch. Khi xem xét nghiên cứu, các tác giả nhận thấy rằng thiền định có tác dụng:

  • Giảm các dấu hiệu viêm, tức là cải thiện chức năng miễn dịch của cơ thể.
  • Số lượng tế bào CD-4 tăng lên, đó là các tế bào trợ giúp hệ thống miễn dịch có liên quan đến việc gửi tín hiệu đến các tế bào khác để chúng tiêu diệt các tác nhân lây nhiễm.
  • Tăng hoạt động telomerase giúp thúc đẩy sự ổn định của nhiễm sắc thể và ngăn ngừa sự suy giảm của chúng (suy giảm telomase dẫn đến ung thư và lão hóa sớm).

Những kết quả này cần được tiếp tục kiểm tra với phương pháp nghiêm ngặt hơn, nhưng chúng đầy hứa hẹn và có khả năng mở đường cho việc sử dụng các kỹ thuật dựa trên thiền định để tăng cường hệ thống miễn dịch, tăng cường khả năng phòng chống nhiễm trùng và bệnh tật.

Thiền định và các cơ chế tăng khả năng miễn dịch

Thật là hấp dẫn khi các nghiên cứu cho thấy rằng thiền định có thể giúp cải thiện chức năng miễn dịch. Tuy nhiên, câu hỏi là các cơ chế chính xác nào kết nối thiền định với hệ thống miễn dịch vẫn đang được tiếp tục nghiên cứu. Nếu hỏi bất kỳ nhà nghiên cứu nào và họ sẽ nói rằng họ chưa biết. Một số khả năng đã được đề xuất, và có thể sự hội tụ của tất cả những điều này hỗ trợ để giải thích mối liên hệ đó. Ở đây xin trình bày ba đề cơ chế xuất:

  1. Giảm căng thẳng, tăng điều tiết cảm xúc: Căng thẳng, lối suy nghĩ tiêu cực và một số trạng thái cảm xúc nhất định có thể có tác động tiêu cực đến hệ thống miễn dịch của chúng ta, tạo ra môi trường ngày càng dễ mắc bệnh. Các cơ chế của thiền định hướng tới những cảm xúc lớn hơn hạnh phúc, rất phức tạp và đa dạng, nhưng thực tế có liên quan đến việc giảm căng thẳng, giảm sự tư lự và tăng khả năng đối phó với những cảm xúc khó khăn.
  2. Giao tiếp não/hệ thống miễn dịch hướng mục tiêu: Thiền định làm tăng hoạt động ở vỏ não trước trán, tiền đình phải và đồi hải mã phải, các khu vực của não đóng vai trò là trung tâm chỉ huy hệ thống miễn dịch của chúng ta.
  3. Kích hoạt não thứ hai (ruột): Thiền định có thể tăng cường khả năng miễn dịch thông qua hệ vi sinh vật đường ruột. Cơ thể con người bao gồm hàng nghìn tỷ vi sinh vật, phần lớn cư trú trong ruột, được gọi là microbiota ruột. Microbiota ruột là nhân tố chính trong việc phát triển và duy trì hệ thống miễn dịch; các vi khuẩn này trong cơ thể giúp phân biệt giữa vi khuẩn xâm nhập từ bên ngoài với các vi khuẩn nội sinh. Giảm căng thẳng dựa trên thiền định giúp duy trì sự đa dạng vi khuẩn đường ruột khỏe mạnh.

Chúng ta chưa hiểu rõ các cơ chế hoạt động chính xác như thế nào, nhưng có bằng chứng khả thi rằng thực hành thiền định đều đặn giúp tăng cường sự phòng vệ của chúng ta chống lại bệnh tật và duy trì sức khỏe.

Thiền định và hướng tâm tu luyện

Ngoài thiền định, người Đông phương xem trọng việc nâng cao tâm tính, đạo đức, tập trung vào những cảm xúc tình yêu và lòng tốt. Khi tâm trí một người thuần khiết và tĩnh lặng, thân và tâm sẽ đạt được sự hòa quyện vào với nhau ở mức độ cao nhất. Từ khía cạnh sức khỏe con người, khi tinh thần tràn ngập những cảm xúc tình yêu và lòng tốt, trầm tĩnh và thanh thản, lúc đó các chức năng của cơ thể sẽ hoạt động ở trạng thái phát huy tác dụng cao nhất cho sức khỏe. Điều này đã vượt qua y học hiện đại và đạt đến một tầng cấp mới, đó là Tu luyện.

Thiền định và nâng cao tâm tính đạt đến tầng cấp mới, đó là Tu luyện.
Thiền định và nâng cao tâm tính đạt đến tầng cấp mới, đó là Tu luyện. (Ảnh: Mohamed-hasan/Pixabay)

Rất nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng thực rằng năng lượng người tu luyện phát xuất ra cao gấp hàng trăm, thậm chí hàng nghìn lần năng lượng người bình thường. Năm 1998, Lu Yanfang và hàng chục nhà khoa học Mỹ đã triển khai nghiên cứu đối với các khí công sư ở Trung Quốc.

Trong báo cáo nghiên cứu, Lu Yanfang đã phát hiện cơ thể của khí công sư có thể phát ra sóng hạ âm cường đại, mạnh gấp 100 đến 1.000 lần người bình thường.

Năm 1988, Học viện Y dược Bắc Kinh Trung Quốc cũng chỉ ra trong một báo cáo nghiên cứu tương tự rằng, khí công sư phát ra công có sóng hạ âm cao cấp 100 lần người bình thường. Cả hai kết quả nghiên cứu đã được ghi chép chi tiết trong báo cáo của Viện nghiên cứu Khí công Trung Quốc.

Các nhà nghiên cứu thuộc Đại học Y Baylor ở Houston (Mỹ), đứng đầu là Tiến sĩ Lili Feng, đã phát hiện ra sự khác biệt tới hơn 10 lần trong biểu thức gene ở các bạch cầu trung tính giữa những người tu luyện Pháp Luân Công và những người không tu luyện. Bạch cầu trung tính (neutrophils) là những tế bào máu màu trắng đóng vai trò chủ đạo trong việc ngăn ngừa vi khuẩn xâm nhập.

Đây là một hiện tượng hy hữu trong ngành nghiên cứu sinh học tế bào. Ngoài ra, tuổi thọ của bạch cầu trung tính của người khỏe mạnh thường chỉ có từ 2-3 tiếng, nhưng ở người tu luyện Pháp Luân Công lại kéo dài 60 tiếng. Do đó những người tu luyện có khả năng ngăn ngừa sự lây nhiễm từ bên ngoài hiệu quả hơn.

Thực hành tu luyện là rèn luyện tâm tính và thân thể trong suốt thời gian cuộc đời, có thể khiến con người đạt được tuổi thọ và sức khỏe thực sự. Tu luyện đòi hỏi nhân tâm phải hướng thiện, sống chân thành và luôn nhẫn nại. Thực hành tốt những việc này chính là cách thức cơ bản nhất để trị tận gốc bệnh.

 

Theo The Conversation

Các bài khác: