Vô thường là sự vĩnh hằng của thế giới, biến đổi là trạng thái bình thường của thế gian. Nhân sinh chính là như vậy, thời gian như nước trôi, vạn vật luôn biến chuyển, được mất vô thường, phúc họa đan xen.

ScreenHunter_2Vô thường là sự vĩnh hằng của thế giới, biến đổi là trạng thái bình thường của thế gian. (Ảnh: Shutter stock)

Những thứ dù có đẹp đẽ, con người cũng khó mà giữ lâu được, cái nên đến sẽ đến, nên đi sẽ đi, tất cả hãy tùy duyên. Cuộc đời có hai loại than thở lớn: tri kỷ khó tìm và thế giới vô thường.

Chúng ta hiểu rằng, cuộc đời này sẽ phải tiếp xúc với rất nhiều người, trải qua rất nhiều chuyện, nhưng duy chỉ có một thứ lại không muốn đụng vào, chính là sự vô thường.

Tác giả Điền Duy từng viết trong tập “Hoa Điền Nửa Mẫu” rằng: “Nuối tiếc là chuyện bình thường, cô độc cũng là chuyện bình thường, sinh ra vốn là để nhấm nháp khổ đau, sinh ra là để nhìn rõ sự vô thường biến đổi”. Trong cuộc sống, có những người, những chuyện, một giây trước vẫn như vậy nhưng chỉ giây sau đã đổi thay.

1. Khi đã hiểu được vô thường, thì sẽ không khoe khoang

Khúc ca “Hận Vô Thường” trong tác phẩm nổi tiếng “Hồng Lâu Mộng” có một câu: “Đang vui vẻ thì vô thường chợt đến”. Cuộc đời con người cũng như vậy, dù cả đời vinh hoa phú quý, cũng không tránh khỏi phúc họa sớm tối, sinh tử vô thường.

Vào thời Xuân Thu, Ngô vương Phù Sai lập chí báo thù cho cha mình, đánh bại Việt Quốc. Nhưng ông ta sau đó ham vui khoái lạc, cuối cùng bại trận dưới tay thuộc hạ là Việt Vương Câu Tiễn, vì quá xấu hổ, sau khi mất nước, ông đã tự sát.

Cuộc đời chính là vô thường, bạn sẽ không biết được ngày mai ra sao. Ba mươi năm Hà Đông, ba mươi năm Hà Tây, thế sự vô thường, vậy nên chớ vội khinh người, chớ phụ mình, chớ khoe khoang.

Câu chuyện về nỗi nhục chui háng của Hàn Tín có lẽ ai ai cũng biết. Khi đó Hàn Tín rất nghèo, phải đi xin ăn cùng với mẹ. Lúc đó có một đồ tể nói với Hàn Tín rằng: “Ngươi dáng người tuy cao, còn thích đeo kiếm, nhưng lá gan của ngươi lại rất nhỏ. Ngươi dám dùng kiếm của ngươi để đâm ta không? Nếu không dám, vậy thì bò qua dưới háng của ta đi!”.

Hàn Tín quả nhiên đã bò dưới háng người đồ tể đó. Nhưng thế sự vô thường, nhiều năm sau, Hàn Tín trở thành vương hầu, nhưng tên đồ tể đó vẫn chỉ là một đồ tể.

Vô thường chính là sự bình thường của cuộc sống, bạn sẽ không bao giờ biết một giây sau sẽ xảy ra chuyện gì. Nhưng phải tin tưởng rằng không có gì xấu mãi mãi, cũng không có gì tốt mãi mãi, đây chính là vô thường vậy.

Hàn Tín chịu nhục chui qua háng của tên vô lại. (Ảnh qua housephumyhung)

2. Nếu gặp vô thường, hãy thích ứng với nó

Đời người trầm bổng nhấp nhô là điều khó tránh, thích ứng với nó mới là thái độ đúng nhất. Tô Thức (1037 – 1101), tự Tử Chiêm, hiệu là “Đông Pha cư sỹ”, là một đại thi hào lỗi lạc nhất của lịch sử Trung Hoa thời Bắc Tống. Ông từng bị Vương An Thạch vu cáo, bị ép phải rời khỏi kinh và lưu đày sống bên ngoài. Trong thời gian bị trục xuất, Tô Thức lại coi như không có gì, cùng bằng hữu hái rau quả, bắt cá, ủ rượu.

Khi bị giam ở Hoàng Châu, ông từng viết: “Trường Giang quanh co toàn cá đẹp, tre rậm đầy non ngát hương thơm”. Tuy nơi này dân cư thưa thớt, thị trấn hoang vu lạc hậu, ông vui vẻ chấp nhận, cất nhà, trồng rau, đào giếng, cày ruộng, vui cảnh điền viên. Dù ngày càng trở nên bất đắc chí với chuyến lưu đày dài đằng đẵng, ông lại nảy sinh tình yêu với miền đất hẻo lánh này và dùng gần trọn thời gian để sáng tác thi ca, thư họa.

Sau đó lại bị lưu đày đến Huệ Châu, Tô Thức viết: “Ngày ăn vải thiều ba trăm quả, không ngại làm dân đất Lĩnh Nam”. Ông tự an ủi chính mình, cuộc sống dù có tệ, cũng có đồ ăn ngon để dùng. Cho dù cuộc sống có lận đận cỡ nào, ông cũng có thể không quan tâm thiệt hơn, thuận theo hoàn cảnh, thích ứng hoàn cảnh.

Đời này của chúng ta, vô thường luôn làm bạn, khi chúng ta gặp phải những khó khăn không biết giải quyết thế nào, có thể lúc đó khó mà chấp nhận. Nhưng sau khi qua một khoảng thời gian, chúng ta bỗng dưng cảm thấy mọi thứ đều là sự sắp xếp tốt nhất.

Tô Thức dù trong bất cứ hoàn cảnh nào ông tự an ủi chính mình, cuộc sống dù có tệ, cũng có đồ ăn ngon để dùng. Cho dù cuộc sống có lận đận cỡ nào, ông cũng có thể không quan tâm thiệt hơn, thuận theo hoàn cảnh, thích ứng hoàn cảnh. (Ảnh qua trithucvn)

3. Vô thường mới là trạng thái bình thường của cuộc sống

Không có cuộc đời nào mà không thay đổi, cũng không có cuộc đời nào ngàn năm như một. Một năm bốn mùa thay đổi, thời tiết khác nhau, một đời vui buồn lẫn lộn, mọi thứ đều nếm trải.

Vô thường vẫn hay đến trong lúc không ai ngờ tới, có lẽ là lúc sự nghiệp đang hưng thịnh đột nhiên sụp đổ, là lúc hai người ước hẹn mãi bên nhau bất đắc dĩ phải rời xa, là lúc người bạn đời đồng hành bất ngờ mất đi…

Mọi thứ thuận theo tự nhiên mới có thể duy trì được nội tâm bình yên và tĩnh lặng trong thế giới vô thường này. Không nên cố chấp vào sự hoàn hảo, trăng tròn rồi cũng khuyết, vạn vật chuyển hóa, hoa tươi rồi cũng héo, nước đầy rồi cũng tràn.

Như câu trong “Bán Bán Ca” của Lý Mật Am có viết: “Rượu nửa say nửa tỉnh vừa đủ, hoa nở he hé vừa xinh”. Vô thường, là trạng thái bình thường của sinh mệnh, không thể tránh khỏi, cũng không thể che giấu.

Tuệ Tâm, theo SOH

Các bài khác: